کاتالیزور بخشی از سیستم کنترل آلایندگی خودرو است که گازهای خطرناکی نظیر منوکسید کربن و هیدروکربن‌های نسوخته را به بخار آب و دی اکسید کربن که نسبتا کم‌خطرتر است تبدیل می‌کند. عمر این قطعه معمولا به بیش از ده سال می‌رسد اما در موارد خرابی آن باید فورا عیب‌یابی و تعویض شود. در خیلی از کشورها رانندگی بدون کاتالیزور به خاطر ضررهای محیط‌زیستی آن جرم سنگینی محسوب می‌شود. خرابی کاتالیزور تاثیر زیادی روی عملکرد موتور خودرو داشته و علاوه بر افزایش مصرف بنزین کارکرد موتور را نیز با اخلال مواجه می‌کند. در این مقاله به بررسی علائم خرابی کاتالیزور می‌پردازیم.
افت شتاب خودرو
یکی از نشانه‌های خرابی کاتالیزور خودرو افت شتاب است. با توجه به اینکه کاتالیزور در مسیر گازهای خروجی از اگزوز قرار دارد در صورت خرابی یا گرفتگی کاتالیزور گازهای تولیدی و هوای گرم نمی‌توانند به راحتی از اگزوز ماشین خارج شوند. در این شرایط یکی از موارد شاخص کاهش شتاب خودرو خواهد بود.
کاهش توان و بد کار کردن موتور
در صورت گرفتن یا کیب شدن کاتالیزور دود اختراق به صورت کامل از موتور خارج نشده و عملکرد احتراق با اخلال مواجه می‌شود. معمولا با گرفتن کاتالیزور در ابتدا بد کار کردن موتور در دورهای بالا اتفاق می‌افتد اما پس از گذشت زمان موتور خودرو حتی در حالت درجا نیز بد کار کرده و حتی ممکن است خفه کند.
استشمام بوی بد از اگزوز
در حالتی که موتور خودرو تنظیم بوده و ترکیب سوخت و هوا به صورت استاندارد به سیلندر تزریق شود احتراق به صورت کامل انجام می‌شود. در این حالت با عبور گازهای خروجی از کاتالیزور و خروج از اگزوز نباید هیچگونه بوی نامطبوع احساس شود. در صورتی که هرکداک از موارد یا شده به درستی انجام نشود بوی بدی از اگزوز به مشام می‌رسد. اما در صورت خرابی کاتالیزور در حالتی که موتور خودرو روشن است بویی شبیه به گوگرد یا تخم مرغ گندیده احساس خواهید کرد. توجه داشته باشید هنگامی که موتور خودرو سرد است در ابتدای روشن شدن موتور سوخت با غلظت بیشتری به محفظه احتراق تزریق می‌شود. این فرایند سبب می‌شود در ابتدا بوی بد از اگزوز خودرو به مشام برسد و پس از گرم شدن موتور برطرف شود. بنابراین این مورد را نباید جزء خرابی اجزای موتور محسوب کرد.
افزایش چشمگیر مصرف سوخت
یکی از نشانه خرابی کاتالیزور افزایش شدید مصرف سوخت است. باید توجه داشت این مورد می‌تواند دلایل زیادی داشته باشد. در صورتی که خودروی شما کارکردی بالای ۱۵۰ هزار کیلومتر داشته و پس از انجام سرویس های خودرو مثل تعویض روغن و فیلترها، تعویض شمع و وایر، شستشوی انژکتور و… همچنان مصرف سوخت بالا است، یکی از دلایل این موضوع می‌تواند کیپ شدن کاتالیست باشد.
روشن شدن چراغ چک
این مورد یکی از آسان‌ترین راه‌های تشخیص خرابی کاتالیزور است. در خودروهایی که دارای ۲ سنسور اکسیژن هستند، سنسور دوم وظیفه‌ی سنجش عملکرد کاتالیزور را دارد. در صورتی که عملکرد کاتالیزور با اخلال مواجه شود این سنسور روی دیاگ خطا نشان می‌دهد. بنابراین در صورت نشان دادن خطای سنسور دوم روی دستگاه دیاگ به احتمال ۹۰% خرابی یا از سنسور دوم یا از کاتالیزور خودرو است. دقت داشته باشید این مورد قطعی نیست و در بعضی خودروها حتی با بروز عیب در اگزوز نیز این خطا نشان داده می‌شود. بنابراین تمامی موارد باید توسط مکانیک بررسی شود.
رد شدن در تست معاینه فنی
در صورتی که با مراجعه به مراکز معاینه فنی خودروی شما به علت تولید آلایندگی بالا در تست مردود شود ممکن است کاتالیزور دچار مشکل باشد. توجه داشته باشید بسیاری از افراد پس از بروز مشکل در کاتالیزور اقدام به تخلیه‌ی آن می‌کنند. این مورد سبب می‌شود کاتالیزور عملا از مدار خارج شده و پس از آن خودرو به هیچ عنوان در تست‌های معاینه قبول نخواهد شد.
