در موتورهای تنفس طبیعی هوا به وسیله پایین رفتن پیستون وارد موتور میشود. برای انجام این عمل (وارد شدن هوا به موتور) هیچ عامل کمکی نقش ندارد و تنها خلاء ایجاد شده داخل سیلندر هوا را به داخل موتور مکش میکند. اما در موتورهای پورخوران که شامل سوپرشارژر و توربو شارژر میشود، یک عامل کمکی در کنار مکش سیلندر قرار گرفته تا هوای بیشتری به محفظهی احتراق موتور وارد شود.
در این مقاله به بررسیِ تفاوت سوپر شارژر و توربو شارژر میپردازیم اما بهتر است در ابتدا نحوهی کار هر دو سیستم سوپر شارژر و توربو شارژر را بدانیم.
توربو شارژر: در این مکانیزم یک توربین در مسیر دودهای خروجی از موتور قرار گرفته و به کمک حرکتِ دودها به چرخش در می آید. توربین به وسیلهی یک شفت مرکزی به کمپرسور متصل شده و باعث چرخش آن میشود. کمپرسور هوای ورودی که از فیلتر هوا عبور کرده است را دریافت کرده و با فشار و سرعت بالا به سمت موتور ارسال می کند. هرچقدر کمپرسور با سرعت بیشتری بچرخد باعث میشود هوای بیشتر با فشار بالاتری به داخل موتور وارد شده و عملیات احتراق با قدرت بیشتری انجام میشود. موتورهای توربو شارژر دارای مکانیزمهای مختلفی بوده که در این مقاله به بررسی آنها پرداخته ایم.
سوپرشارژر: مکانیزم کار سوپر شارژر به این شکل است که با اتصال یک تسمه به میل لنگ موتور، کمپرسور به چرخش درآمده و مابقی عملیات مشابه توربو شارژر است. به دلیل دریافت قدرت به صورت مستقیم از موتور دیگر توربین وجود ندارد. به همین دلیل سرعت چرخش کمپرسور با دور موتور ارتباط مستقیم داشته و هیچ تاخیری در عملکرد مکش هوا وجود نداشته و مشکل لگ توربو را ندارد.
حالا که نحوهی کار هر دو سیستم را بررسی کردیم به تفاوت سوپر شارژر و توربو شارژر در موارد مختلف میپردازیم.
توربو شارژر در دور موتور پایین به دلیل سرعت چرخشِ کمِ کمپرسور قدرت چندان بالایی ندارد اما با بالا رفتن دور موتور و بیشتر شدن سرعت چرخش کمپرسور هوای بیشتری تزریق شده و قدرت تولیدی افزایش چشمگیری مییابد. یکی از مشکلات توربو شارژ تاخیر آن است. به دلیل اینکه قدرت چرخش توربین از حرکت دودهای خروجی به دست میآید انجام این فرایند یک لگ جزئی ایجاد کرده که به نام لگ توربو شناخته میشود.
به دلیل اینکه سوپرشارژر توان خود را به صورت مستقیم از موتور دریافت میکند(مشابه دینام و واتر پمپ) راندمان موتور تا حدی کاهش مییابد. این موضوع سبب شده اکثر شرکتهای خودروساز استفاده از توربو شارژر را به سوپر شارژر ترجیح دهند.
در بحث سرویس و نگهداری مکانیزم سوپر شارژر طول عمر بیشتری داشته و در دراز مدت هزینهی نگهداری کمتری خواهد داشت. از طرفی به دلیل سادهتر بودن مکانیزم سوپر شارژر در صورت بروز خرابی تعمیر آن نسبت به توربو شارژر آسانتر خواهد بود.
در خودروهای پرخوران به دلیل اعمالِ فشار بیشتر روی موتور اهمیتِ کیفیتِ سوخت بیش از خودروهای تنفس طبیعی به چشم میآید. اکثر خودروهای توربو شارژر و سوپر شارژر برای کارکرد بهتر و افزایش طول عمر نیاز به بنزین با اکتان بالا دارند که در ایران به دلیل محدودیت عرضهی بنزین سوپر این مورد مشکلاتی را ایجاد میکند.